Bemiddeling is waarschijnlijk een van de oudste en meest natuurlijke manieren om conflicten op te lossen. De wet definieert bemiddeling als een vertrouwelijk en gestructureerd proces van vrijwillig overleg tussen conflicterende partijen met de medewerking van een onafhankelijke, neutrale en onpartijdige derde die de communicatie vergemakkelijkt en poogt de partijen ertoe te brengen zelf een oplossing uit te werken.

De betrokkenen doen zelf beroep op een erkend bemiddelaar om hun te ondersteunen om uit het conflict te raken. Zijn taak bestaat eruit de betrokkenen te ondersteunen om met elkaar te spreken en zelf vanuit hun behoeften tot een oplossing en afspraken te komen met kennis van zaken. Bemiddeling is een vrijwillig en vertrouwelijk proces voor het omgaan met verschillen en conflicten waarin de betrokkenen zelf de meest geschikte uitkomst bepalen.

Het begrip bemiddeling wordt net zo vaak fout gedefinieerd als gebruikt: er zijn ombudsmannen bij overheidsbedrijven, bemiddelaars in strafrechtelijke zaken, schuldenbemiddelaars, … . Deze hebben geen verband met de bemiddeling door erkende bemiddelaars, professionals met een specifieke opleiding, volgens het wettelijk kader (wet van 21 februari 2005)

Bemiddeling is steeds vrijwillig. Een groot aantal bemiddelingen start vanuit de wens om uit een conflict te raken of dit te voorkomen en houdt geen verband met een juridische procedure. Andere vertrekken vanuit een gerechtelijke procedure (de wet spreekt over ‘de buitengerechtelijke bemiddeling’ en ‘de gerechtelijke bemiddeling’).

Bemiddeling is inzetbaar op veel terreinen: het wordt ingezet in familiale, burgerlijke-, handels- en sociale context.

Onder meer in volgende contexten wordt vaak beroep gedaan op bemiddeling:

• echtscheiding onderlinge toestemming;
• ouderschapsconflicten;
• geschillen aangaande de nalatenschap;
• burenconflicten;
• conflicten tussen huurders en verhuurders of mede-eigenaars;
• geschillen in de werkcontext (tussen teamleden, werkgever-werknemer, …);
• conflicten in familiebedrijven, tussen vennoten en bestuurders;
• conflicten tussen patiënt en arts en andere conflicten tussen een burger en professional;
• B2B en B2C conflicten (bouwconflicten, contracten, schadevergoedingen, …);
• conflicten met openbare besturen;
• schoolconflicten.

Ook in heel specifieke contexten zoals in het kader van palliatieve zorgen, dader-slachtoffer, pesterijen op het werk wordt alsmaar meer bemiddeling ingezet.

De wet somt de verschillende domeinen op, elk geschil dat vatbaar is om te worden geregeld via een dading kan worden bemiddeld.

Het uiteindelijke doel van bemiddeling is om tot afspraken en een oplossing te komen om het conflict op te lossen. Het bemiddelingsakkoord is meestal schriftelijk en bekrachtigt dat wat werd overeengekomen tussen de betrokkenen.

Het woord akkoord houdt in dat beide partijen het respecteren. Een bemiddeling gebeurt altijd op vrijwillige basis, en het is dus mogelijk dat ze afloopt zonder dat er een akkoord is.

Bemiddeling biedt de kans om een conflict in der minne op te lossen. Tijdens het vertrouwelijk overleg onder begeleiding van een bemiddelaar gaan de betrokkenen samen op een serene wijze op zoek naar een duurzame oplossing voor hun conflict vanuit wat voor hen van belang is. Dit gebeurt in een vertrouwelijk kader waarin ieders autonomie gerespecteerd wordt. De oplossing wordt voor 100% gekozen door de betrokkenen en dit verhoogt dan ook sterk de kansen op de toekomstige naleving ervan.

Door zelf onder begeleiding tot afspraken te komen kan een conflict duurzaam opgelost worden op korte termijn en worden de lasten, gevolgen en kosten beperkt.

Een gerechtelijke procedure leidt nog vaak tot een onherstelbare breuk in de betrekkingen, zeker in conflicten met personen uit onze onmiddellijke omgeving, zoals familie, buren en collega’s en kan door bemiddeling worden vermeden.

Iedereen kan het initiatief nemen tot een bemiddeling door aan de ander te vragen of deze open staat voor een bemiddeling. Wanneer de bereidheid er is kan een bemiddelaar in onderling overleg gekozen worden.

Deze principes van voorstel tot bemiddeling, de vrijheid tot aanvaarden van bemiddeling en de keuze van de bemiddelaar gelden evengoed wanneer een bemiddeling wordt voorgesteld door de rechter. Indien de bemiddeling contractueel werd overeengekomen (bv in het aannemingscontract) neemt de bemiddeling een aanvang volgens de contractueel overeengekomen regels.

Ongeacht hoe de bemiddelaar werd aangesteld, zal hij met de betrokkenen een bemiddelingsprotocol opstellen om onder meer de vertrouwelijkheid van de bemiddeling te garanderen. Na de ondertekening daarvan kan het bemiddelingsgesprek beginnen.

Hierover bestaan geen vaste afspraken. De kostprijs van een bemiddeling is afhankelijk van het uurtarief van de bemiddelaar en van andere factoren zoals de complexiteit van het geschil, het aantal betrokkenen enzoverder die de duurtijd van de bemiddeling mee bepalen.

De bemiddelaar zal met u duidelijke afspraken maken over de uurprijs of de kost voor een sessie en een indicatie kunnen geven van de totaal duur, voor u de bemiddeling start.

De tarieven van zelfstandige bemiddelaars variëren van circa 70 euro’s tot 200 euro’s per uur naast een eventuele dossierkost.

Een bemiddelingsakkoord wordt veelal bereikt in 3 tot 4 gesprekken. Wanneer de betrokkenen zich in een lang aanslepend en diepgaand conflict bevinden of de complexiteit van de kwestie groot is zal er meer tijd nodig zijn. Soms is er reeds een uitkomst na 1 of 2 gesprekken. De conflictgeschiedenis, de complexiteit van de kwestie, het aantal betrokkenen, de mogelijkheden van de betrokkenen en de bekwaamheid van de bemiddelaar spelen hierin een rol.

De betrokkenen in het conflict kiezen in alle vrijheid zelf hun bemiddelaar.

Doordat de bemiddelaar neutraal-betrokken is doorheen het hele traject, begeleidt hij de betrokkenen om zelf op zoek te gaan naar de meest geschikte oplossing van hun geschil. Zodoende is de oplossing een akkoord op maat waar ze zelf achter staan rekening houdend met hun specifieke context.